Okolice Firleja zamieszkane były już około 2 tys. Lat p.n.e. Od XIV w. Historia tych ziem łączy się z jednym z najpotężniejszych i najświetniejszych rodów szesnastowiecznej Polski - Firlejami. Miasto Firlej (wcześniej Firlejów) zostało założone w 1557 r. przez wojewodę lubelskiego Mikołaja Firleja z Dąbrowicy. Od początku istnienia było to miasto o typowo rolniczym i rzemieślniczym charakterze, spełniało rolę ośrodka usługowego dla wszystkich włości Firleja. W mieście wybudowany został kościół, który przekształcony został wkrótce   w zbór kalwiński. Dopiero w 1685 roku zbudowano tu nową świątynię katolicką. Najazdy kozackie w 1638 r. i wojna polsko-szwedzka w latach 1650-1660 zapoczątkowała upadek miasta.

            Jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej w Firleju powstała latem1925 roku.

Inicjatorami założenia byli Ludwik Muzyka oraz Stanisław Blicharz. Pierwszym komendantem został Stanisław Zaborski, zastępcą Leon Jezior natomiast adiutantem Leon Smoliński. Początkowo to konie, furmanki, ręcznie gibane sikawki były podstawowym sprzętem, który posiadała nasza jednostka. W parku, obok pomnika Józefa Piłsudskiego stała drewniana szopa, która pełniła rolę strażnicy.

Szkoła w Firleju istnieje od 1870 r. Mieściła się na rogu ulicy Koziej. Była to szkoła drewniana, zbudowana z funduszy własnych miasta Firleja, dzięki staraniu ówczesnego burmistrza Józefa Jeziora. Mogła pomieścić 50 uczniów.

Szkoła Podstawowa w Woli Skromowskiej jest najstarszą instytucją tego typu w Gminie Firlej. W 2016 roku obchodziła jubileusz 150-lecia istnienia. Pierwsze wzmianki o placówce znajdują się w kronice prowadzonej przez nauczyciela Wojciecha Wojciechowskiego.

                        W gminie Firlej, między innymi wioskami znajduje się kol. Serock zwana Stalownią. Nazwa ta ma swoje historyczne uzasadnienie. Istniała tu bowiem przeszło sto pęćdziesiąt lat temu fabryka wyrobów żelaznych oraz topienia stali.

                        Rozwój sieci osadniczej na terenie gminy podyktowany był warunkami terenowymi – bliskością wody, naturalna obronnością, związkami z traktami handlowymi. Na podstawie znalezisk archeologicznych, najstarsze osady datować należy na wczesne średniowiecze.

                        Miasto w czasie swojego istnienia, nie dysponowało przywilejem herbowym. Najstarsza pieczęć nie jest niestety znana. Zachowały się jedynie odciski tuszowe 27 mm pieczęci, sporządzonej pod koniec XVIII wieku.

Przytoczona poniżej legenda Cudowne jezioro napisana została przez Jagienkę spod Lublina. Takim właśnie pseudonimem podpisywała się Wanda Śliwina (1891-1962). Jest ona utożsamiana z tym wszystkim, co godne uwagi w życiu kulturalnym międzywojennego Lubartowa. Obdarzona ogromną wrażliwością społeczną i artystycznymi talentami, próbowała swoich możliwości wszędzie tam, gdzie potrzebowano jej entuzjazmu i bezinteresownego zaangażowania. Przede wszystkim pozostała w pamięci jako autorka licznych wierszy, opowiadań, powieści, szkiców regionalnych, miłośniczka teatru i autorka sztuk scenicznych, także organizatorka wielu inscenizacji i przedsięwzięć oświatowo-kulturalnych oraz patriotyczno-religijnych.

     W czasie wojny polsko-rosyjskiej, na terenie Firleja przebywał Józef Piłsudski, który między 13 a 15 sierpnia wizytował oddziały 4 Armii.